Zorgkwaliteit maximaliseren en kosten minimaliseren, dat is het idee achter Value-Based Healthcare (VBHC; te vertalen als: “waardegedreven zorg”). Daarbij staat de patiënt centraal bij elke maatregel. Het concept is circa 15 jaar geleden door de Amerikaanse econoom en Harvard-professor Michael Porter ontwikkeld en heeft het optimaliseren van waarde (“Value”) als uitdrukkelijke doelstelling. De waarde wordt gedefinieerd door de verhouding van de behandelresultaten ten opzichte van de daarvoor benodigde financiële middelen1.
Het strategische uitgangspunt daarbij is het om behandelsuccessen niet alleen eenmalig aan het eind van de behandeling te meten, maar om het gehele proces tijdens en na de behandeling aan de hand van meerdere outcome-parameters te volgen. De kwaliteit van resultaten wordt aan de hand van voor patiënten relevante outcomes gemeten (bijv.: overleven, pijnvrij, deelname aan dagelijks leven en kwaliteit van leven). Dit maakt het mogelijk om de therapie optimaal op de afzonderlijke patiënten af te stemmen, en feiten over de kwaliteit van resultaten op de lange termijn te verzamelen. De hoogste waarde wordt bereikt als de beste behandelresultaten worden gehaald bij gelijke of lagere kosten.
Meerdere succesvolle voorbeelden.
Er zijn al meerdere succesvolle voorbeelden van VBHC, zoals de afdeling Cardiologie in Eindhoven met Meetbaar Beter en het prostaatkankercentrum Martini-Klinik in Hamburg. Binnen enkele jaren heeft de Martini-Klinik zich tot een van de grootste centra voor prostaatkanker ter wereld ontwikkeld. Daarbij was de centrale innovatie het systematisch registreren van Patient-Reported-Outcome-Measures (PROMs). Ook de voortplantingsgeneeskunde kan profiteren van het uitgangspunt om de behandelingsprocessen systematisch af te stemmen op de behoeften en waarden van de patiënten.
"Het idee achter VBHC is eenvoudig, maar de uitvoering is gecompliceerd. Het goede aan de voortplantingsgeneeskunde is dat het hierbij om een heel specifieke groep patiënten gaat, en de resultaten zeer duidelijk en meetbaar zijn."
Anna van Poucke Global Head of Healthcare bij KPMG
In dit eerste deel over VBHC in de voortplantingsgeneeskunde hebben we in een interview met dr. Anna van Poucke, Global Head of Healthcare (KPMG International) uit de eerste hand inzicht gekregen in hoe een implementatie eruit kan zien. Dr. Anna van Poucke is al meer dan 30 jaar actief in de gezondheidssector. Haar zwaartepunt ligt bij het plannen en realiseren van strategieën in de gezondheidszorg en in de kwaliteitsoptimalisering voor patiënten en klinieken. Samen met Ferring Nederland is ze in 2015 begonnen met strategieontwikkeling en het implementeren van het VBHC-uitgangspunt in de voortplantingsgeneeskunde.
Waarom is de voortplantingsgeneeskunde geschikt voor het toepassen van VBHC?
Het idee achter VBHC is eenvoudig, maar de uitvoering is gecompliceerd. Het goede aan de voortplantingsgeneeskunde is dat het hierbij om een heel specifieke groep patiënten gaat, en de resultaten zeer duidelijk en meetbaar zijn. Zoals het aantal en de duur van de uitgevoerde interventies en behandelingen, het aantal zwangerschappen en natuurlijk ook de tevredenheid van de patiënten met het hele proces – of de acceptatie van een niet-vervulde kinderwens. In de voortplantingsgeneeskunde is VBHC in dit opzicht eenvoudiger toe te passen dan bijvoorbeeld in de oncologie, waarbij je nog extra discussies over de effecten van (tumor)-staging en complicatieniveaus hebt.
Wat zijn de uitdagingen waar centra en patiënten in de voortplantingsgeneeskunde voor staan?
In de voortplantingsgeneeskunde zijn er veel uitdagingen en spanningen. Een van de grootste is de financieringskwestie: Hoeveel kunnen en willen we investeren? In de meeste landen is dat een zeer politieke discussie: hoeveel behandelingen worden er vergoed? Wie krijgt deze behandelingen (alleenstaande ouders, geslacht enz.)? Maar ook op medisch gebied worden de uitdagingen groter: vrouwen met een kinderwens worden steeds ouder en ook de levensstijl verandert en dat heeft een enorme invloed op de kans om zwanger te worden.
Hoe kan VBHC helpen bij het aangaan van deze uitdagingen?
Ferring is in 2015 in Nederland begonnen VBHC-programma’s voor verschillende therapeutische gebieden te ontwikkelen. De focus lag daarbij op de voortplantingsgeneeskunde. Ferring heeft in 2017 in Nederland een nieuw medicijn op de markt gebracht, dat een meer individuele behandeling mogelijk maakt. Ferring heeft de introductie van het medicijn zeer succesvol vormgegeven. Dit is gelukt met het VBHC-uitgangspunt dat niet alleen betrekking heeft op het beschikbaar maken van geoptimaliseerde en gepersonaliseerde medicijnen, maar ook gericht is op het samen met het behandelteam, de patiënten en gezinnen inzetten van interventies om de kans op een zwangerschap te verhogen.
Kunt u ons meer vertellen over het Ferring-uitgangspunt; hoe zijn jullie te werk is gegaan?
In het Ferring-project hadden we de grote gewaagde doelstelling om een innovatieve en effectieve oplossing aan te bieden die de behandeluitkomst, de kans op een baby, verhoogt.
Tijdens de eerste stap hebben we parallel aan de gesprekken in een meta-analyse de meest invloedrijke factoren voor een succesvolle zwangerschap geanalyseerd (bijv. alcoholconsumptie, roken, BMI). Precies dat is het belangrijke van VBHC: dat je niet alleen over de uitkomsten nadenkt, maar ook over factoren die je bij het bereiken van de uitkomsten hinderen; en dat deze met oplossingen worden gereduceerd.
Tijdens de laatste stap hebben we vervolgens een lifestyle-healthcare-programma ontwikkeld [MijnFertiCoach] dat “Personal Coaching” voor een gezondere leefstijl van de stellen met een kinderwens mogelijk maakt. In het programma gebruiken patiënten een interactieve app voor hun coaching. De arts kan hen daarnaast op elk moment via een eigen dashboard actief volgen. Het healthcare-programma bevat verschillende lifestyle-modules: gezond gewicht, gezonde voeding, gezonde training, stoppen met roken, alcohol en drugs evenals mindfulness. Het doel is om optimale omstandigheden te creëren ter ondersteuning van de vruchtbaarheidsbehandeling en om zwanger te worden.
Naast uitkomsten wordt er in VBHC ook gekeken naar kosten. In het traject van het ontwikkelen van het programma hebben we dan ook berekend of de te verwachten verbetering van de uitkomsten ook opweegt tegen de extra kosten ervan. Daarbij is gebruik gemaakt van publicaties van wetenschappelijk onderzoek ten aanzien van andere leefstijlprogramma’s voor patiënten in het fertiliteitstraject. Deze theoretische benadering leidde tot een positief resultaat; in de zin dat de te verwachten snellere en gezondere zwangerschap tot een grotere reductie van kosten leidt, dan de extra kosten van het programma zelf.2 Dit moet in de praktijk natuurlijk nog aangetoond worden.
Hoe kunnen centra van ervaringen met VBHC profiteren?
je moet je ervan bewust zijn dat het geld in de gezondheidszorg slechts eenmaal kan worden uitgegeven. Daarom moeten de uitkomsten transparant en duidelijk zijn gedefinieerd. Bovendien moet je bereid zijn jezelf ook met andere uitgangspunten te vergelijken om jezelf voortdurend te verbeteren.
Voor het begin is het aan te raden om je of op aspecten te concentreren waarvan uitkomsten eenvoudig te meten zijn, dan wel met indicaties te beginnen waarvoor reeds indicatoren bestaan of andere landen voorbereidend werk hebben geleverd. Je hoeft het wiel dus niet opnieuw uit te vinden en kunt uitstekend van de internationale vakkringen leren.
